Πέμπτη 28 Ιανουαρίου 2016

Όταν η κρίση αξιωματικών έριχνε τις κυβερνήσεις: To αποτακτικό του 1936

Του Κώστα Μπογδανίδη

[το πρώτο μέρος που παραλείπω αφορά στο αποτακτικό του 1927]

Το αποτακτικό από την άλλη πλευρά δημιούργησε θέμα και τη δεκατία του 30 όπου οι Βενιζελικοί λόγω κινημάτων είχαν χάσει πολλούς αξιωματικούς. Μυστικά συμφωνήθηκε στις αρχές του 1936 να βοηθήσουν οι 15 [Αρχείο. εννοεί τους βουλευτές του ΚΚΕ] τους Φιλελεύθερους κατ' αρχήν για την εκλογή του Προέδρου της Βουλής (στις 19-2-1936). Καταιγισμός διαμαρτυρίας και εθνικής ανησυχίας ακούστηκε από τους Λαϊκούς και βασιλόφρονες. Ο Παπάγος, ως υπουργός των Στρατιωτικών, έσπευσε να διαβιβάσει στον Γεώργιο Β΄ ότι οι αξιωματικοί δε θα ανέχονταν τυχόν συγκρότηση Κυβέρνησης με τέτοια κοινοβουλευτική αμαρτία (Κυβέρνηση να στηρίζεται σε κομμουνιστές)!

Ο Γεώργιος έσπευσε να τον απαλλάξει από τα καθήκοντά του αλλά στη θέση του προώθησε αντικαταστάτη ύποπτο για αντικοινοβουλευτική ιδεολογία, τον Ιω. Μεταξά, γνωστό αφοσιωμένο Κωνσταντινικό, παλαιό γερμανόφιλο, πιο γνωστό για την αντικοινοβουλευτική ιδεολογία του, σύμφωνα με πρόσφατη τότε αρθρογραφία του ενυπόγραφη σε ημερήσια εφημερίδα (το Γενάρη του 1933).

Έτσι, την άνοιξη του 1936: Η χώρα είχε νεοεκλεγμένη Βουλή, η οποία έδειχνε πολλή δυστοκία στο να δώσει Κυβέρνηση.

Τα δυο μεγάλα Κόμματα αρνούνταν να συνεργαστούν μεταξύ τους, υβρίζονταν φανερά για τυχόν συνεργασία με τους 15 «μιασματικούς» του Παλλαϊκού Μετώπου, αλλά κρυφά ερωτοτροπούσαν και τα δυο εκείνα κόμματα με αυτούς, για να εξασφαλίσουν την αναγκαία κοινοβουλευτική στήριξη.

Στα συνήθη προβλήματα της κοινωνίας είχε προστεθεί το λεγόμενο «αποτακτικό», του οποίου η λύση συναντούσε την άρνηση των φιλοβασιλικών στοιχείων, που κυριαρχούσαν στην ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων, επειδή ακριβώς είχαν απομακρυνθεί οι απότακτοι ως βενιζελικοί, δημοκρατικοί, αντιβασιλικοί, άρα αντίπαλοι. Και «απροσδόκητα» στις αρχές του Απρίλη 1936 προστέθηκε ένα ακόμη πρόβλημα ή άνοιξε μια πύλη εξόδου προς άλλη κατεύθυνση: το πρωί της 13-4-1936 ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός βρέθηκε νεκρός από καρδιακή προσβολή. Η επίλυση του θέματος από τον «ανώτατο άρχοντα» άφηνε ένα σοβαρό ερώτημα για την ειλικρίνεια και τις προθέσεις του: χωρίς διαβουλεύσεις προς τους πολιτικούς αρχηγούς έσπευσε αυθημερόν να χρίσει πρωθυπουργό τον Ιω. Μεταξά, που η κοινοβουλευτική δύναμή του στη Βουλή (Κόμμα των Ελευθεροφρόνων) ήταν μια ομάδα 6-7 βουλευτών.


Πάλι ο Οθωναίος


Ο Οθωναίος έγινε και αργότερα πρωταγωνιστής μιας ακόμη ιστορίας, αυτή τη φορά μετά τον Πόλεμο του ’40. Διεργασίες γύρω από τη λύση του στρατιωτικού προβλήματος ξεκίνησαν στις αρχές Νοέμβρη 1944. Στις 3/11 ο ΕΛΑΣ απελευθέρωσε την Ελλάδα απ' άκρη σ' άκρη με εξαίρεση τη Μήλο και την Κρήτη. Και ο Γ. Παπανδρέου - ύστερα από υπόδειξη του Σκόμπι και χωρίς να έχει ασχοληθεί με το θέμα το Υπουργικό Συμβούλιο - δήλωνε στις 5 Νοεμβρίου για το στρατιωτικό ζήτημα: "Μετά τη συντελεσθείσαν πλήρην απελευθέρωσιν της Ελλάδος λήγει και η ηρωική μας αντίστασις. Είναι, επομένως, φυσικόν ότι επακολουθεί και η αποστράτευσις των ανταρτικών μας ομάδων αντιστάσεως ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ, η οποία και ορίστηκε διά την 10η Δεκεμβρίου. Οι μόνιμοι αξιωματικοί των ανταρτικών σωμάτων επανέρχονται εις τον τακτικόν μας στρατόν, όπου θα εύρουν θέσιν ανάλογον με τα εθνικάς των υπηρεσίας. Οι έφεδροι αξιωματικοί, εάν επιθυμούν να μονιμοποιηθούν, θα εισέλθουν εις ειδικήν σχολή εκπαιδεύσεως. Αι λεπτομέρειαι του τρόπου αποστρατεύσεως θα καθορισθούν εν συνεννοήσει με τους αρχηγούς των ανταρτικών ομάδων στρατηγούς Σαράφην και Ζέρβαν".

Μετά τις δηλώσεις Παπανδρέου αρχιστράτηγος - βάσει της συμφωνίας του Λιβάνου - των υπό δημιουργία νέων ελληνικών ενόπλων δυνάμεων και επιφορτισμένος με το καθήκον της ανασυγκρότησης τους, ανέλαβε ο δημοκρατικός στρατηγός Οθωναίος, ο οποίος όμως δεν έμεινε και για πολύ στη θέση αυτή. Αναλαμβάνοντας καθήκοντα, όρισε επιτελάρχη του τον αρχηγό του ΕΛΑΣ στρατηγό Στ. Σαράφη. Όμως ο Σκόμπι είχε διαφορετική γνώμη. Σε ρόλο επικυρίαρχου της Ελλάδας όχι μόνο απέρριψε αυτή την επιλογή του Οθωναίου αλλά και του υπέδειξε ότι στη θέση του επιτελάρχη έπρεπε να τοποθετηθεί ο Χίτης στρατηγός Βεντήρης. Η εξέλιξη αυτή και η δουλική στάση του πρωθυπουργού Παπανδρέου στις απαιτήσεις των Άγγλων οδήγησαν το στρατηγό Οθωναίο σε παραίτηση.

ΠΗΓΕΣ:

-ΙΜΕ

-Γρηγορίου Δαφνή, Η Ελλάς μεταξύ των δύο Πολέμων.

-Εκδοτικής Αθηνών, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, -

-Σπ. Λιναρδάτου, Η 4η Αυγούστου (ε΄ έκδοση, «Θεμέλιο», 1988)

-Άγγελου Ελεφάντη, Η Επαγγελία της Αδύνατης Επανάστασης.

- Παύλου Πετρίδη, Πολιτικές Δυνάμεις και Συνταγματικοί Θεσμοί στη Νεότερη Ελλάδα (1844-1936  

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.